Geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Arnhem.

 

Al in de middeleeuwen wordt een enkele keer melding gemaakt van da aanwezigheid van joden in Arnhem, maar de geschiedenis van de joodse gemeente neemt eigenlijk pas een aanvang in de vroege 18^de eeuw. In 1709 werden twee tegenover elkaar gelegen huizen in de Molenstraat verworven. In één van beide werd de eerste synagoge ingericht, waar diensten werden gehouden volgens de Portugese rite. Na het vertrek van een belangrijke familie van Portugese origine uit Arnhem werden de diensten gehouden in de huizen van Jacob Ezechiels Cohen en diens zoon Salomon. Ook werden wel huizen gehuurd en ingericht tot synagoge. In die tijd werden de diensten gehouden gehouden volgens de Asjkenazische rite.

De joodse gemeente groeide en verenigde zich. In 1752 werd een ‘Sociëteit van Barmhartigheid’ opgericht en het voornemen kenbaar gemaakt tot de inrichting van een kerk, de aanleg van een kerkhof en het instellen van een armenzorg. Een kerkhof kon al kort daarna in gebruik worden genomen toen het Arnhemse stadsbestuur daartoe in 1756 toestemming gaf.

 

Bij de instelling van de burgerlijke stand in 1808 bleken er 165 personen van joodse afkomst in Arnhem te wonen. De gemeente groeide snel. In 1850, voor de bouw van de nieuwe synagoge was de gemeente al toegenomen tot 577 personen. Tien jaar later in 1860 was dit zelfs al gestegen tot 853.

 

De joodse gemeente bloeide, wat onder andere tot uiting kwam in de stichting van tientallen joodse verenigingen en instellingen. Zo werd in 1836 een joodse school gesticht in een huurhuis. Vanaf 1853 bevond de school zich in de voormalige synagoge op de hoek van de Bentincksteeg en de Kerkstraat. In 1890 werd de joodse school gevestigd in een pand aan de kippenmarkt, naast de in 1853 gebouwde synagoge.

 

In 1853 noopte het groeiende ledental de joodse gemeente tot de bouw van een nieuwe synagoge.

 

Buurt. locaties

Werkzaamheden

Namen

Standwerker I. Kellerman met Simon Carmiggelt op de

Albert Cuyp markt in Amsterdam.